Tegese Sowan

Tegese Sowan

Pada Tes Sumatif Tengah Semester I Mata Pelajaran Bahasa Jawa Dialek Banyumasan Kelas Iv sekolah dasar Kurikulum Merdeka materi yang diujikan adalah Bab one Guritan dan Bab 2 Crita Wayang.

Pengertian geguritan adalah puisi, yang jika diartikan dalam bahasa Indonesia adalah sebuah karya sastra jawa yang menggunakan kalimat yang indah dan bagus serta mempunyai sebuah makna. Geguritan ini dapat menggunakan bahasa yang memiliki irama, mitra, rima, baik dalam menyusun kalimatnya.

Geguritan adalah salah satu jenis karangan sastra Jawa yang disusun dengan rasa keindahan. Geguritan berasal dari kata gurit, yang berarti kidung atau tulisan. Geguritan itu termasuk puisi Jawa modernistic, karena tidak terikat oleh aturan seperti halnya tembang.

Geguritan bisa diciptakan karena ada ilham atau inspirasi (angan-angan). Geguritan termasuk karya yang bersifat pribadi, inilah yang menyebabkan penulis geguritan satu dengan yang lainnya berbeda-beda. Angan-angan yang ada di dalam pikiran pengaran lantas diolah supaya menjadi geguritan yang diharapkan penciptanya.

Prabu Yudhistira

Puntadewa adalah putra sulung Prabu Pandudewanata, raja negara Astina. Ia mempunyai dua orang adik kandung masing-masing bernama ; Bima/Werkudara dan Arjuna, dan dua orang adik kembar lain ibu, bernama Nakula/Pinten dan Sahadewa/Tansen, putra Prabu Pandu dengan Dewi Madrim, putri Prabu Mandrapati dari negara Mandaraka. Puntadewa memiliki nama lain seperti Yudhistira,  Darmakususma, Darmaputra, Darmawangsa, Darmaraja, Sadha Dwija Kangka, Sang Ajhasasatru, lan Gunatalikrama

Puntadewa adalah titisan Bathara Darma. Ia mempunyai watak; sabar, ikhlas, percaya atas kekuasaan Tuhan, tekun dalam agamanya, tahu membalas guna dan selalu bertindak adil dan jujur. Setelah Pandawa berhasil membangun negara Amarta di hutan Mertani, Puntadewa dinobatkan sebagai raja negara Amarta bergelar Prabu Darmakusuma. Ia juga bergelar Prabu Yudhistira karena dalam tubuhnya menunggal arwah Prabu Yudhistira, raja jin negara Mertani.

Prabu Puntadewa menikah dengan Dewi Drupadi, putri Prabu Drupada dengan Dewi Gandawati dari negara Pancala, dan mempunyai seorang putra bernama Pancawala. Prabu Puntadewa mempunyai pusaka kerajaan berwujud payung bernama Kyai Tunggulnaga dan sebuah tombak bernama Kyai Karawelang. Putadewa juga memeiliki Serat Jamus Kalimasada berwujud kitab, dan merupakan benda yang sangat dikeramatkan dalam Kerajaan Amarta.

Baca Juga :   Gerobak Pengangkut Pasir Termasuk Pesawat Sederhana Jenis

Dalam perang Bharatayuda, Prabu Puntadewa tampil sebagai senapati perang Pandawa, dan berhasil menewaskan Prabu Salya, raja negara Mandaraka. Sesudah berakhirnya perang Bharatayuda, Prabu Puntadewa menjadi raja negara Astina bergelar Prabu Karimataya / Kalimataya. Setelah menobatkan Parikesit, putra Abimanyu dengan Dewi Utari sebagai raja negara Astina, Prabu Puntadewa memimpin perjalanan moksa para Pandawa yang diikuti Dewi Drupadi. Berikut ini contoh

I. Wenehana tandha ping (Ten) ing aksara a, b, c, utawa d kang koanggep paling bener!

1. Wacanen kanthi premati kanggo mangsuli pitakon nomor 1-iv
Puspa Saking Keng Putra
(harum sunya iswara)

Ibu…
Kula putra panjenengan
Marak sowan ibu
Wonten ing dinten punika
Dinten tanggap warsa panjenengan

Ibu….
Kulo dereng saged bekti
Namung satunggal


puspa

Saking keng putra
Mugi saged ngrenggani
Manah panjengan

Wacan ing dhuwur awujud puisi jawa arane… .

A. pantun
B. paribasan
C. geguritan*
D. syair
2. Guritan nduwur irah-irahane… .
A. Harum Sunya Iswara
B. Ibu
C. Dinten Tanggap Warsa
D. Puspa Saking Keng Putra*
iii. Tembung sing kacithak miring neng guritan dhuwur tegese… .
A. woh
B. pupus
C. kembang*
D. godhong
4. Nang ngisor kiye tembung sing tegese padha karo tanggap warsa yakuwe… .
A. ulang taun*
B. dawa umure
C. dina lair
D. taun lair
5. Mugi saged ngrenggani


manah



panjengan.Tembung sing kecithak miring kuwe tegese … .
A. mripat
B. asta
C. ati
D. rema
half-dozen. Martono wis mangkat, nanging ibu dereng … .
A. tindhak*
B. pangkat
C. kesah
D. lunga
7. Alon cepete anggone maca teks guritan kudu cukupan,ora kecepetan,ora alon banget di arani … .
A. wirasa
B. swara
C. wirama*
D. wiraga
viii. Kosok baline tembung” nggresula” yakuwe … .
A. ikhlas
B. sabar*
C. susah
D. seneng
nine. Maca Geguritan iku di waca kanthi … .
A. maca nyuwara
B. maca barrack
C. maca alon
D. maca endah*
10. Cara bekti maring biyung, yakuwe … .
A. gemati*
B. galak
C. nyepelekna
D. wani
11. Pambarepe Pandhawa yakuwe … .
A. Puntadewa*
B. Janaka
C. Werkudara
D. Nakula lan Sadewa
12. Yudhistira iku ratu ing … .
A. Madukara
B. Pringgodani
C. Ngamarta*
D. Jhodipati
thirteen. Putrane prabu yudistira yakuwe  … .
A. Abimayu
B. Pancawala*
C. Gatotkaca
D. Antareja
fourteen. Garwane Prabu Puntadewa asmane … .
A. Dewi Drupadi*
B. Dewi Banowati
C. Dewi Shinta
D. Dewi Wara Sembadra
fifteen. Prabu Puntadewa nduweni watak … .
A. licik, seneng aweh pitulungan, seneng goroh
B. seneng maeka, duraka, sabar
C. sabar, jujur,  ikhlas*
D. jujur, seneng perang, brangasan
16. Gatekna gambar tokoh wayang ngisor iki!

Putadewa

Tokoh Puntadewa katuduhake gambar nomer … .

A. one*
B. 2
C. three
D. iv
17. “Ingkang pejah Hesthitama”. Pejah tegese … .
A. mati*
B. urip
C. gesang
D. langgeng
eighteen. Yudistira iku watake jujur,ora tau goroh, tembung goroh tegese … .
A. ngapusi*
B. padudon
C. sulaya
D. ngoyak – oyak
19. Yudistira iku karo adhi-adhine ora tau congkrah. Kosok baline tembung congkrah yaiku … .
A. padu
B. rukun*
C. gemati
D. galak
20. Kanthi nonton cerita wayang,awake dhewe bisa njupuk … sing becik
A. wayang
B. sinden
C. piwulang*
D. niyaga
Baca Juga :   Salah Satu Kelebihan Teknik Memasak Dengan Mengukus Adalah

Ii. Isenana ceceg-ceceg ngisor iki nganggo ukara kang bener !

  1. Wonten ing
    dinten
    punika. Tembung sing kacitak miring kuwe tegese  … .
  2. Guritan kalebu puisi jawa … .(moderen)
  3. Guritan kuwe duwe ciri-ciri tibane swara kudu … .(runtut)
  4. Tembung liyane saka tembung “makarya”yaiku … .(nyambut gawe)
  5. Aku numpak bis. Bapak  …  sepur. (nitih)
  6. Tembung “goroh” tegese … .(ngapusi)
  7. Prabu Puntadewa duwe putra siji kang asmane … .(Pancawala)
  8. Pusakane Prabu Puntadewa kang awujud kitab jenenge … .(jamus kalimasadha)
  9. Garwane Prabu Puntadewa asale saka … .(Pancala)
  10. Amarga saking banget ngati-atine, ora kersa gawe seriking liyan, mula Prabu Puntadewa digambarake wong sing


    ludirane



    seta. Tembung ludira basa ngokone yaiku … .(getih)

three. Wangsulana pitakon-pitakon ngisor iki kanthi pratitis!

Wacanen kanthi premati kanggo mangsuli pitakon nomor 31- 32 !

Tresna Asih Ibu

Ora ana kang bisa ngganteke

Kesabaran ibu kang kebak wutuh

Ora bisa daklalekake

Donga ibu kang tulus

Tansah ngiringi lakuku

Pengorbanane kang tanpa wates

Ora bisa winales

  1. Tulisen pitutur luhur saka geguritan pada (bait) kaloro ing dhuwur! (Donga lan pengorbanane ibu kang tuluslan tapa wates)
  2. Kepriye gancarane geguritan pada siji? Jlentrehna!(Ora ana kang bisa nggantekake kesabaran, donga lan pangorbanane Ibu. Kasihe ibu iku ora bakal entong lan di lalekaken,)
  3. Tulisen 3 wae kepriye pengorbanane ibu marang anakke!(doa ibu kang tulus, kesabaran ibu kang kebak, lan pengorbanane kang tanpa wates)
  4. Sebutna three jeneng liyane Prabu Puntadewa!(Yudhistira,  Darmakususma, Darmaputra, Darmawangsa, Darmaraja, Sadha Dwija Kangka, Sang Ajhasasatru, lan Gunatalikrama)
  5. Tulis 3 watake Prabu Puntadewa!(Sabar lan ikhlas, lila dunya lila neng pati, apa bae barange nek ana sing njaluk mesthi diwenehna, ora gelem goroh, ora tau perang)
Baca Juga :   Bagaimanakah Sikap Belajar Yang Memuliakan Tuhan

Demikian pembahasan mengenai Soal Latihan Tes Sumatif Tengah Semester I Bahasa Jawa. Semoga tulisan ini bermanfaat.

Tegese Sowan

Source: https://rsudsyamsudin.org/12768/garwane-tegese/