Tegese Sowan
Tegese Sowan
Pada Tes Sumatif Tengah Semester I Mata Pelajaran Bahasa Jawa Dialek Banyumasan Kelas Iv sekolah dasar Kurikulum Merdeka materi yang diujikan adalah Bab one Guritan dan Bab 2 Crita Wayang.
Pengertian geguritan adalah puisi, yang jika diartikan dalam bahasa Indonesia adalah sebuah karya sastra jawa yang menggunakan kalimat yang indah dan bagus serta mempunyai sebuah makna. Geguritan ini dapat menggunakan bahasa yang memiliki irama, mitra, rima, baik dalam menyusun kalimatnya.
Geguritan adalah salah satu jenis karangan sastra Jawa yang disusun dengan rasa keindahan. Geguritan berasal dari kata gurit, yang berarti kidung atau tulisan. Geguritan itu termasuk puisi Jawa modernistic, karena tidak terikat oleh aturan seperti halnya tembang.
Geguritan bisa diciptakan karena ada ilham atau inspirasi (angan-angan). Geguritan termasuk karya yang bersifat pribadi, inilah yang menyebabkan penulis geguritan satu dengan yang lainnya berbeda-beda. Angan-angan yang ada di dalam pikiran pengaran lantas diolah supaya menjadi geguritan yang diharapkan penciptanya.
Prabu Yudhistira
Puntadewa adalah putra sulung Prabu Pandudewanata, raja negara Astina. Ia mempunyai dua orang adik kandung masing-masing bernama ; Bima/Werkudara dan Arjuna, dan dua orang adik kembar lain ibu, bernama Nakula/Pinten dan Sahadewa/Tansen, putra Prabu Pandu dengan Dewi Madrim, putri Prabu Mandrapati dari negara Mandaraka. Puntadewa memiliki nama lain seperti Yudhistira, Darmakususma, Darmaputra, Darmawangsa, Darmaraja, Sadha Dwija Kangka, Sang Ajhasasatru, lan Gunatalikrama
Puntadewa adalah titisan Bathara Darma. Ia mempunyai watak; sabar, ikhlas, percaya atas kekuasaan Tuhan, tekun dalam agamanya, tahu membalas guna dan selalu bertindak adil dan jujur. Setelah Pandawa berhasil membangun negara Amarta di hutan Mertani, Puntadewa dinobatkan sebagai raja negara Amarta bergelar Prabu Darmakusuma. Ia juga bergelar Prabu Yudhistira karena dalam tubuhnya menunggal arwah Prabu Yudhistira, raja jin negara Mertani.
Prabu Puntadewa menikah dengan Dewi Drupadi, putri Prabu Drupada dengan Dewi Gandawati dari negara Pancala, dan mempunyai seorang putra bernama Pancawala. Prabu Puntadewa mempunyai pusaka kerajaan berwujud payung bernama Kyai Tunggulnaga dan sebuah tombak bernama Kyai Karawelang. Putadewa juga memeiliki Serat Jamus Kalimasada berwujud kitab, dan merupakan benda yang sangat dikeramatkan dalam Kerajaan Amarta.
Dalam perang Bharatayuda, Prabu Puntadewa tampil sebagai senapati perang Pandawa, dan berhasil menewaskan Prabu Salya, raja negara Mandaraka. Sesudah berakhirnya perang Bharatayuda, Prabu Puntadewa menjadi raja negara Astina bergelar Prabu Karimataya / Kalimataya. Setelah menobatkan Parikesit, putra Abimanyu dengan Dewi Utari sebagai raja negara Astina, Prabu Puntadewa memimpin perjalanan moksa para Pandawa yang diikuti Dewi Drupadi. Berikut ini contoh
I. Wenehana tandha ping (Ten) ing aksara a, b, c, utawa d kang koanggep paling bener!
1. | Wacanen kanthi premati kanggo mangsuli pitakon nomor 1-iv Puspa Saking Keng Putra (harum sunya iswara) Ibu… Ibu….
Saking keng putra Wacan ing dhuwur awujud puisi jawa arane… . |
|
A. | pantun | |
B. | paribasan | |
C. | geguritan* | |
D. | syair | |
2. | Guritan nduwur irah-irahane… . | |
A. | Harum Sunya Iswara | |
B. | Ibu | |
C. | Dinten Tanggap Warsa | |
D. | Puspa Saking Keng Putra* | |
iii. | Tembung sing kacithak miring neng guritan dhuwur tegese… . | |
A. | woh | |
B. | pupus | |
C. | kembang* | |
D. | godhong | |
4. | Nang ngisor kiye tembung sing tegese padha karo tanggap warsa yakuwe… . | |
A. | ulang taun* | |
B. | dawa umure | |
C. | dina lair | |
D. | taun lair | |
5. | Mugi saged ngrenggani manah panjengan.Tembung sing kecithak miring kuwe tegese … . |
|
A. | mripat | |
B. | asta | |
C. | ati | |
D. | rema | |
half-dozen. | Martono wis mangkat, nanging ibu dereng … . | |
A. | tindhak* | |
B. | pangkat | |
C. | kesah | |
D. | lunga | |
7. | Alon cepete anggone maca teks guritan kudu cukupan,ora kecepetan,ora alon banget di arani … . | |
A. | wirasa | |
B. | swara | |
C. | wirama* | |
D. | wiraga | |
viii. | Kosok baline tembung” nggresula” yakuwe … . | |
A. | ikhlas | |
B. | sabar* | |
C. | susah | |
D. | seneng | |
nine. | Maca Geguritan iku di waca kanthi … . | |
A. | maca nyuwara | |
B. | maca barrack | |
C. | maca alon | |
D. | maca endah* | |
10. | Cara bekti maring biyung, yakuwe … . | |
A. | gemati* | |
B. | galak | |
C. | nyepelekna | |
D. | wani | |
11. | Pambarepe Pandhawa yakuwe … . | |
A. | Puntadewa* | |
B. | Janaka | |
C. | Werkudara | |
D. | Nakula lan Sadewa | |
12. | Yudhistira iku ratu ing … . | |
A. | Madukara | |
B. | Pringgodani | |
C. | Ngamarta* | |
D. | Jhodipati | |
thirteen. | Putrane prabu yudistira yakuwe … . | |
A. | Abimayu | |
B. | Pancawala* | |
C. | Gatotkaca | |
D. | Antareja | |
fourteen. | Garwane Prabu Puntadewa asmane … . | |
A. | Dewi Drupadi* | |
B. | Dewi Banowati | |
C. | Dewi Shinta | |
D. | Dewi Wara Sembadra | |
fifteen. | Prabu Puntadewa nduweni watak … . | |
A. | licik, seneng aweh pitulungan, seneng goroh | |
B. | seneng maeka, duraka, sabar | |
C. | sabar, jujur, ikhlas* | |
D. | jujur, seneng perang, brangasan | |
16. | Gatekna gambar tokoh wayang ngisor iki!
Tokoh Puntadewa katuduhake gambar nomer … . |
|
A. | one* | |
B. | 2 | |
C. | three | |
D. | iv | |
17. | “Ingkang pejah Hesthitama”. Pejah tegese … . | |
A. | mati* | |
B. | urip | |
C. | gesang | |
D. | langgeng | |
eighteen. | Yudistira iku watake jujur,ora tau goroh, tembung goroh tegese … . | |
A. | ngapusi* | |
B. | padudon | |
C. | sulaya | |
D. | ngoyak – oyak | |
19. | Yudistira iku karo adhi-adhine ora tau congkrah. Kosok baline tembung congkrah yaiku … . | |
A. | padu | |
B. | rukun* | |
C. | gemati | |
D. | galak | |
20. | Kanthi nonton cerita wayang,awake dhewe bisa njupuk … sing becik | |
A. | wayang | |
B. | sinden | |
C. | piwulang* | |
D. | niyaga |
Ii. Isenana ceceg-ceceg ngisor iki nganggo ukara kang bener !
- Wonten ing
dinten
punika. Tembung sing kacitak miring kuwe tegese … . - Guritan kalebu puisi jawa … .(moderen)
- Guritan kuwe duwe ciri-ciri tibane swara kudu … .(runtut)
- Tembung liyane saka tembung “makarya”yaiku … .(nyambut gawe)
- Aku numpak bis. Bapak … sepur. (nitih)
- Tembung “goroh” tegese … .(ngapusi)
- Prabu Puntadewa duwe putra siji kang asmane … .(Pancawala)
- Pusakane Prabu Puntadewa kang awujud kitab jenenge … .(jamus kalimasadha)
- Garwane Prabu Puntadewa asale saka … .(Pancala)
- Amarga saking banget ngati-atine, ora kersa gawe seriking liyan, mula Prabu Puntadewa digambarake wong sing
ludirane
seta. Tembung ludira basa ngokone yaiku … .(getih)
three. Wangsulana pitakon-pitakon ngisor iki kanthi pratitis!
Wacanen kanthi premati kanggo mangsuli pitakon nomor 31- 32 !
Tresna Asih Ibu
Ora ana kang bisa ngganteke
Kesabaran ibu kang kebak wutuh
Ora bisa daklalekake
Donga ibu kang tulus
Tansah ngiringi lakuku
Pengorbanane kang tanpa wates
Ora bisa winales
- Tulisen pitutur luhur saka geguritan pada (bait) kaloro ing dhuwur! (Donga lan pengorbanane ibu kang tuluslan tapa wates)
- Kepriye gancarane geguritan pada siji? Jlentrehna!(Ora ana kang bisa nggantekake kesabaran, donga lan pangorbanane Ibu. Kasihe ibu iku ora bakal entong lan di lalekaken,)
- Tulisen 3 wae kepriye pengorbanane ibu marang anakke!(doa ibu kang tulus, kesabaran ibu kang kebak, lan pengorbanane kang tanpa wates)
- Sebutna three jeneng liyane Prabu Puntadewa!(Yudhistira, Darmakususma, Darmaputra, Darmawangsa, Darmaraja, Sadha Dwija Kangka, Sang Ajhasasatru, lan Gunatalikrama)
- Tulis 3 watake Prabu Puntadewa!(Sabar lan ikhlas, lila dunya lila neng pati, apa bae barange nek ana sing njaluk mesthi diwenehna, ora gelem goroh, ora tau perang)
Demikian pembahasan mengenai Soal Latihan Tes Sumatif Tengah Semester I Bahasa Jawa. Semoga tulisan ini bermanfaat.
Tegese Sowan
Source: https://rsudsyamsudin.org/12768/garwane-tegese/